Reisemissies, CO2 compensatie en de klimaatcrisis
Op veel online boekingsplatforms wordt de mogelijkheid geboden om de CO2 emissies van je reis voor slechts een klein bedrag te compenseren, bijvoorbeeld door het planten van een boom. Dat voelt goed, toch? Zo kun je zonder schuldgevoel reizen door iemand anders te betalen voor het vernietigen van jouw CO2 uitstoot. Vaak wordt ons als reiziger verteld dat dit een duurzame en verantwoordelijke manier is om te reizen. Maar hoe effectief zijn dit soort CO2 compensatieprogramma's eigenlijk? En zouden we niet eerst onze reisemissies moeten verkleinen voordat we overgaan op compensatie?
Samen met Paula Radman, Valentine Zeng, Camilla Gammeri, Albert Salman en Paul Peeters schreef ik een artikel waarin we een aantal belangrijke vragen over reis emissies en CO2 compensatie onderzoeken.* Hieronder volgt een samenvatting van het volledige, Engelstalige artikel dat onlangs verscheen op de goodtravel.guide, waar ik je graag naar doorverwijs voor meer uitleg en details.
* Dit artikel is niet geschreven om je ervan te weerhouden om te reizen. Het ontvangen van bezoekers levert bestemmingen ook voordelen op; en in veel gevallen zijn inwoners er zelfs van afhankelijk. Daarom dagen we je liever uit om bewuster te reizen, met aandacht voor mens, milieu en klimaat.
Helpt CO2 compensatie bij het aanpakken van de klimaatcrisis?
CO2 compensatieprogramma's in de reisindustrie zijn gebaseerd op het idee dat CO2 emissies van een reis uit de atmosfeer verwijderd kunnen worden door het leveren van een kleine, financiële bijdrage aan een actie of project. Dit zou de reis CO2 neutraal maken. Maar is dat wel echt zo? Een studie van de Europese Commissie toonde aan dat de effectiviteit van 85 procent van de compensatieprojecten hoogstwaarschijnlijk overschat wordt, bijvoorbeeld omdat geplante bomen minder CO2 opnemen dan verwacht of snel weer dood gaan. Hetzelfde percentage is hoogstwaarschijnlijk niet additioneel, bijvoorbeeld omdat de windturbines waarin je investeerde ook geïnstalleerd zouden worden zonder jouw financiële bijdrage. Hoewel CO2 compensatieprogramma’s zeker voordelen kunnen opleveren, is het belangrijk om te realiseren dat CO2 compensatieprogramma’s ‘business as usual’ bevorderen. Er is immers geen stimulans voor het aanpakken van het probleem bij de kern, namelijk het verminderen van uitstoot.
CO2 compensatie wordt meestal als optie aangeboden bij het kopen van een vliegticket. Toch is het, bij het overbruggen van een afstand van 1000 kilometer, niet het vliegtuig dat de meeste uitstoot veroorzaakt, maar de auto. Figuur 1 vergelijkt de populairste vervoersmiddelen voor het maken van een reis en bijbehorende uitstoot met elkaar.
Figuur 1: Emissies van populaire vervoersmiddelen per 1000 kilometer (bron: Good Travel Guide, 2020).
Met deze informatie in het achterhoofd, lijkt het logischer om eerst je CO2 uitstoot verkleinen voordat je overgaat tot het compenseren ervan. Hieronder geef ik een aantal suggesties.
Hoe kun je je reis impact verkleinen?
Suggestie #1. Reis minder vaak.
Je kunt je uitstoot eenvoudig verminderen door minder vaak te reizen, bijvoorbeeld door te kiezen voor een lange vakantie in plaats van voor drie korte stedentrips in een jaar. Vraag jezelf ook eens kritisch af of het echt nodig is om naar die meeting of dat evenement toe te vliegen. De corona pandemie leert ons dat er met video bellen en internetten op hoge snelheid meer mogelijk is dan je in eerste instantie zou denken.
Suggestie #2. Kies een duurzamer vervoersmiddel.
Figuur 1 toont het enorme verschil dat je kan maken door simpelweg voor een duurzamer vervoersmiddel te kiezen. De trein, bus en ferry bieden je daarnaast ook een persoonlijkere en rijkere reisbeleving aan in vergelijking met budget vluchten. Zoals vaak al gezegd wordt: het gaat om de reis in plaats van de bestemming, dus neem je tijd, geniet van de omgeving en maak dat onderdeel van de ervaring.
Suggestie #3. Reis over een kortere afstand.
Grote kans dat je afgelopen tijd ook ontdekt hebt dat je voor een fijne bestemming niet ver van huis hoeft te gaan. Figuur 2 laat het verschil in reisemissies zien per vervoermiddel, dit keer gebaseerd op gelijk aantal aantal reisuren. Hieruit kun je opmaken dat een enkele vlucht van Berlijn naar Thailand net zo veel uitstoot veroorzaakt als veertig(!) treinreisjes van Berlijn naar Italië.
Figuur 2: Reisemissies van populaire vervoersmiddelen per reisdag (bron: Good Travel Guide, 2020).
Suggestie #4. Vergelijk en verklein CO2 emissies.
Ook tussen verschillende vluchten naar dezelfde bestemming kunnen verschillen zitten als het gaat om CO2 emissies. Over het algemeen is men het er over eens is dat CO2 emissies in de luchtvaart berekend moeten worden aan de hand van verschillende factoren, zoals de route, het aantal stops, het aantal passagiers en het type vliegtuig. Desondanks zijn er grote verschillen tussen de modellen die hiervoor gebruikt worden, waardoor we als reiziger afhankelijk zijn van schattingen. Check de CO2 emissies van je vlucht daarom altijd op verschillende websites, zoals bijvoorbeeld Skyscanner en Goetica, om de kans op een goede keuze te vergroten.
Suggestie #5. Als je met de auto gaat, kies verstandig
Als je ervoor kiest om met de auto te reizen, maak dan gebruik van een type met lage emissies of kies voor carpoolen of een deelauto. Indien mogelijk, ga voor elektrisch of hybride, en vermijd een SUV vanwege het hoge aantal emissies dat deze veroorzaakt.
Wat kun je doen in plaats van CO2 compensatie?
Je hebt er alles aan gedaan om je emissies te verkleinen, maar wat is de volgende stap?
Suggestie #6. Bereken je emissies.
Online tools zoals aangeboden door Atmosfair zijn beschikbaar voor het calculeren van je emissies. Houd er rekening mee dat het om een schatting gaat, er is namelijk nog geen overeenstemming over de manier waarop emissies gecalculeerd zouden moeten worden. Ook presenteren aanbieders hun resultaten mogelijk op een verschillende manier; wees daarom voorzichtig met het maken van vergelijkingen.
Suggestie #7. Betaal een eerlijke prijs.
100 euro voor het compenseren van een ton CO2 lijkt een eerlijke prijs te zijn, maar of dat mogelijk is hangt natuurlijk ook af van je eigen financiële situatie. Dit bedrag kun je bijvoorbeeld investeren het steunen van een klimaat bewustwordingscampagne, het vernietigen van CO2 rechten en het tekenen van een petitie. Deze opties licht ik hieronder toe.
Suggestie #8. Steun een klimaat bewustwordingscampagne.
Veel verschillende NGO’s zetten zich in voor bewustwordingscampagnes waar jij als individu ook aan kunt bijdragen, bijvoorbeeld door het geven van een donatie of door (een van) de berichten te delen op sociale media.
Suggestie #9. Maak het uitstoten van CO2 emissies duurder.
Je kunt hieraan bijdragen door CO2 rechten te kopen via Carbonkiller, die ze vervolgens vernietigt. Op die manier wordt de prijs van deze rechten opgedreven en kan de door jouw gekochte CO2 niet meer door de industrie uitgestoten worden.
Suggestie #10.Teken een petitie.
Door het ondertekenen van de Fairosine petitie vraag je de Europese Commissie om een stop te zetten op belastingvoordeel op benzine in de luchtvaart. Benzine wordt dan duurder voor luchtvaartmaatschappijen waardoor ze gedwongen worden om te investeren in groenere alternatieven.
