De link tussen toerisme en de SDGs
In 2015 besloot de Verenigde Naties om het voortouw te nemen bij het creëren van een betere en duurzamere toekomst voor iedereen. Dit deden zij door een agenda op te stellen voor 2030, waarin alle landen werden opgeroepen om zich hard te maken voor de uitdagingen van onze tijd, zoals klimaatverandering en ongelijkheid. Zo werden de Sustainable Development Goals geboren. Deze doelstellingen voor duurzame ontwikkeling kan je zien als richtlijnen om mensen wereldwijd te mobiliseren. Ik hoor je al denken: wat is de rol van de toeristische sector en wat is er al gedaan in de afgelopen zes jaar?
In deze blog sta ik uitgebreid stil bij deze vragen en doe ik enkele suggesties over een plan van aanpak voor de toeristische sector.
De benadering van de Sustainable Development Goals
De toeristische sector opereert mede dankzij zijn multiculturele- en grensoverschrijdende karakter op grote schaal, waardoor het verantwoordelijk is voor maar liefst 10% van het totale bruto binnenlands product (bbp) wereldwijd. Dit zorgt ervoor dat de sector zowel direct als indirect invloed kan uitoefenen op alle 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling. De keuzes die gemaakt worden binnen het toerisme om de Sustainable Development Goals aan te pakken, kunnen dan ook een kettingreactie oproepen aan gevolgen.
Zo worden er in de Westerse wereld suggesties gedaan om vliegen te ontmoedigen om de klimaatdoelstelling te behalen. Reizen in de eigen omgeving komt hierin centraal te staan, terwijl 30 van de 40 armste landen ter wereld voor 60-90% afhankelijk zijn van het toerisme. Zo ontvingen deze landen in 2013 nog 45% van alle reizigers wereldwijd. Wij kunnen ons dan ook afvragen of het verstandig is om deze inkomsten weg te nemen.
Het ontmoedigen van vliegen draagt bij aan SDG 13 (Climate Action), maar dit zal niet geheel zonder gevolgen zijn voor SDG 8 (Decent Work and Economic Growth), SDG 10 (Reduced Inequalities) en SDG 1 (No Poverty) in met name ontwikkelingslanden. Het idee om de CO2-uitstoot vanuit de luchtvaart te verminderen is een goede eerste stap, maar is nog niet volledig doordacht.
Het is namelijk belangrijk om verder te kijken dan de oplossing voor een individuele doelstelling. Een handeling bij de ene doelstelling kan namelijk een obstakel vormen bij het behalen van een andere doelstelling. Je kan beter kijken naar het grote plaatje, waarbij actie = reactie.
Een alternatieve aanpak voor het behalen van de klimaatdoelstelling is het ontmoedigen van korte afstandsvluchten binnen Europa door te investeren in een Europees treinnetwerk. Dit zijn enkele voorbeelden van het totale plaatje binnen deze casus:
De reistijd blijft schappelijk: er is een rechtstreekse verbinding tussen grote Europese steden.
Voeg een kosten prikkel toe: maak resterende korte afstandsvluchten duurder dan reizen met de trein.
SDG 2 (No Hunger) & SDG 12 (Responsible Consumption and Production): Neem lokale specialiteiten af en serveer deze in de trein, zodat alle passagiers een voorproefje krijgen van de culturele hoogstandjes van de eindbestemming.
SDG 8 (Decent Work and Economic Growth) & SDG 10 (Reduced Inequalities): Creëer banen op gebied van duurzaam beheer en maak deze toegankelijk voor iedereen door workshops te geven.
Voor langere afstanden kan je denken aan het verduurzamen van de luchtvaart, waardoor nieuwe banen gecreëerd worden (SDG 8) en de ecologische voetafdruk (SDG 12 + 13) van de sector verder afneemt.
De 17 Sustainable Development Goals kan je daarom beter zien als onderdelen van het ecosysteem in plaats van losstaande problemen die aangepakt moeten worden. Alle doelstellingen voor duurzame ontwikkeling zijn dus met elkaar verbonden en kan je niet los van elkaar zien. Volgens de Verenigde Naties mag niemand achtergelaten worden tijdens dit proces. Ik vind dit een vrij abstracte manier om de bijdrage van de verschillende partijen te omschrijven. Er zal namelijk beleidsmatig het één en ander moeten veranderen.
De rol van de toeristische sector
De toeristische sector kan op afstand waarde creëren voor de lokale bevolking. Je kan hierbij denken aan het lokaal aanstellen van personeel, waardoor inkomen en werkgelegenheid gecreëerd wordt. Daarnaast maken de inkomsten uit de toeristenbelasting het mogelijk om lokale diensten en faciliteiten te verbeteren, zoals de infrastructuur. Deze factoren spelen namelijk een rol bij het ontwikkelen van een concurrerende- en toeristische bestemming.
Kijk maar eens naar het model hieronder van Ritchie en Crouch. In dit model zijn de factoren beschreven die vanuit beleidsperspectief het concurrerende vermogen van een toeristische bestemming of het duurzame karakter ervan vaststelt. Waar kunnen we in investeren om onze positie te versterken?
(Ritchie and Crouch, 2003)
Zoals te zien is in het model van Ritchie en Crouch, is het model opgebouwd uit verschillende “verdiepingen” die elkaar ondersteunen. De onderste laag van supporting factors en resources vormt hierin de basis, waarop een succesvolle toeristische bestemming kan worden gebouwd. Infrastructuur (infrastructure) en werkgelegenheid (facilitating resources) zijn hier een uitstekend voorbeeld van.
Je kan in vele gevallen dus spreken van een win-winsituatie. De toeristische sector investeert in een bestemming en krijgt hier ook wat voor terug: toerisme. De rol van de toeristische sector in het behalen van de Sustainable Development Goals kan je op dezelfde manier benaderen. Het toerisme voegt waarde toe en inspireert anderen om hetzelfde te doen. Ik zal nu enkele voorbeelden geven die dit standpunt verder verduidelijken.
Lekkage naar internationale bedrijven
Er is een belangrijke rol voor jou als toerist weggelegd bij het bestrijden van armoede op een bestemming. Jij bepaalt namelijk in grote mate waar jouw geld naartoe gaat. Kies jij ervoor om te eten in een lokaal restaurantje of schuif je liever aan bij het all-inclusive buffet in het resort? Je hebt dit vast al vaker gehoord, maar leven in je eigen bubbel op een andere bestemming is vaak niet de verstandigste keuze.
Investeringen binnen het toerisme zijn in veel gevallen namelijk gemaakt door buitenlandse organisaties, waardoor bijvoorbeeld een bezoekje aan een resort niet veel zal bijdragen aan de lokale economie. Er vindt in dit geval ‘lekkage’ plaats. Dit houdt in dat de uitgaven van de reiziger niet gaan naar de lokale bevolking, maar te herleiden zijn naar het buitenland.
Lekkage kan je terugdringen door de ontwikkeling van lokale bedrijven te centraal te stellen. Dit kan je bereiken door een samenwerking tussen lokale ondernemers en de toeristische sector aan te moedigen. Denk bijvoorbeeld aan een tour geleid door een local of de bevoorrading van hotels met streekproducten. Dit zijn enkele voorbeelden die waarde toevoegen aan de toeristische ervaring.
Wist jij dat als je lokaal je inkopen doet, het niet alleen de lokale economie stimuleert, maar ook jouw ecologische voetafdruk vermindert? Als je kiest voor lokale producten of diensten, wordt er minder geïmporteerd. Dit heeft als gevolg dat de emissies van de vervoersmiddelen dalen. De afstand tussen jou en het product of de dienst wordt in dit geval kleiner, waardoor jouw ecologische voetafdruk ook afneemt. Daarnaast levert het ook contact op met de locals, wat een leuke bonus is!
De kracht van de lokale bevolking
Om ongelijkheid onder de lokale bevolking aan te pakken, dient de toeristische sector zoveel mogelijk inwoners en stakeholders te betrekken bij de ontwikkeling van het toeristisch beleid van een bestemming. Het is hierbij van belang dat er geen onderscheid gemaakt wordt tussen arm en rijk. Op deze manier krijgt iedereen de mogelijkheid om een bijdrage te leveren of om een zorg uit te spreken. De locals zijn het hart van duurzame ontwikkeling en door hen te laten bloeien in hun omgeving, worden ongelijkheden tegengegaan. Kijk maar naar de verschillen tussen de stad en het platteland. Als de boeren open staan voor agrotoerisme (recreatie in agrarisch gebied) dan kunnen de inkomensverschillen tussen deze gebieden afnemen.
Het energieverbruik van de toeristische sector
De toeristische sector is energie-intensief, waardoor het een relatief grote ecologische voetafdruk heeft. Reizigers verbruiken bijvoorbeeld meer energie en water op reis dan dat ze thuis zouden doen. Daarnaast is er in de zomer een grote vraag naar zwembaden, wateractiviteiten en airconditioners. Dit zijn al enkele voorbeelden die de toeristische sector in staat stelt om actie te ondernemen.
De meest voor de hand liggende oplossing voor dit probleem betreft het verminderen van de consumptie onder zowel de toeristen als de sector zelf. Denk eens aan de zwembad douches met een bewegingssensor die na 30 seconden automatisch uitgaan. Dit en het gebruik van grijswater bij toiletspoelingen, zijn enkele voorbeelden van efficiënte waterbesparende technieken die de algemene waterconsumptie terugdringen.
Energysavers zijn ook een goed voorbeeld uit de hospitality industrie. Zo kan je als gast de stroom in je accommodatie in- en uitschakelen met behulp van een keycard. Deze gebruik je ook als sleutel voor je accommodatie en het werkt dus alleen als je daadwerkelijk in de kamer bent. Zo is het niet meer mogelijk om de airco aan te laten staan, omdat je graag wil terugkeren in een koele kamer. De vraag naar vervuilende energie neemt hierdoor af, terwijl het bijdraagt aan de bewustwording van de gast.
De eerste stappen zijn al gezet binnen de sector, maar nu is het tijd om te komen met alternatieven. Op de lange termijn blijft het investeren in schonere energiebronnen de optie met de meeste impact. De eerste stap in de goede richting bedraagt vaak al de bewustwording onder de reiziger of recreant.
De sleutel tot succes
De toeristische sector is een grote speler bij het behalen van de Sustainable Development Goals, omdat het op afstand waarde kan toevoegen aan bestemmingen over de hele wereld. De inzet van de sector alleen is helaas niet genoeg, want de tijd dringt. We hebben minder dan negen jaar de tijd om de wereld beter in te richten. Het is daarom belangrijk dat wij allemaal de handen ineen slaan om samen écht het verschil te maken. De kleinste stapjes kunnen hierbij helpen. Denk jij al aan een groene toekomst? Dan zijn we al een stapje dichter bij een leefbare wereld voor iedereen!